Wikipedia biedt een lemma over ritmeester Buat, voluit Henri de Fleury de Culan. Ook hier, in het familiearchief van Van Wassenaer – waaruit bovenstaand portret afkomstig is – een gedegen opsomming van zijn leven.
Enkele gegevens over zijn leven zijn reeds te vinden bij tijdgenoten. Buat komt voor in de brieven van Constantijn Huygens sr, hij duikt een paar keer op in de levensbeschrijving van Michiel de Ruyter door Gerard Brandt, waarbij vooral zijn dapperheid bij de aanval op Kerteminde wordt geroemd en is te vinden in de beschrijving van de reis en het verblijf van de Engelse koning Charles II in Den Haag van Abraham de Wicquefort. Niemand, ook latere geschiedschrijvers niet, noemt zijn exacte geboortejaar.
Geboorte Buat
Tegenwoordig zijn de kerkregisters, ook die in Frankrijk, online toegankelijk. Hieruit blijkt dat Henri de Fleury de Culan is geboren op 11 december 1622, geregistreerd te Mortcerf (Seine-et-Marne); zijn vader was Philippe Fleury de Culan, zijn moeder Esther de Felins. Vader Buat wordt in dagboeken van een tijdgenoot genoemd als een dier protestantgezinde Fransen die carrière hoopten te maken in het Staatse leger.(1) In 1622 was vader met zijn compagnie gelegen in Zutphen. Vermoedelijk is hij dus niet aanwezig geweest bij de geboorte en de doop van zijn zoon.
Oudere broer Charles (1617-1637)
Henri was niet het enige kind. In de doopregisters van de Hugenoten rond Mortcerf is ook de geboorte te vinden van Charles de Fleury de Culan, in 1617. Deze Charles was als jonge officier aanwezig bij het beleg van Breda in 1637. De oudere broer van Buat was toen nauwelijks twintig jaar en stond aan het begin van een militaire loopbaan. Helaas werd die abrupt afgebroken. Hij sneuvelde bij de belegering van Breda. Waarschijnlijk verbleef hij met het regiment van zijn vader vanaf augustus 1637 in de loopgraven rond Breda.(2) Huygens noemt hem le petit St Sire.(3) Vader Buat commandeerde als kolonel de Franse aanval.(4) Ritmeester Buat schrijft zelf in een brief uit 1663 dat zijn broer bij het innemen van het hoornwerk van die plaats is omgekomen.(5) Er vielen bij die verovering 150 doden. (6) De dood van Charles de Fleury de Culan moet voor vader en de jonge Henri een enorme schok zijn geweest.
Deze broer wordt in het boek Buat niet genoemd, maar het zal Henri in werkelijkheid extra gemotiveerd hebben om zich in het leger te willen bewijzen.
Geboorte zuster Gabriëlle
De geboorte van een jongere zuster, Gabriëlle de Fleury de Culan, is in Franse noch Nederlandse registers opgetekend. Vandaar dat ik het noemen van haar geboortejaar in het boek Buat achterwege laat, maar ik vermoed dat ze zo rond 1627 in Den Haag ter wereld is gekomen. Haar exacte geboortedatum is helaas (nog) niet achterhaald.
Jean-Marc van Tol,
juli 2023.
Noten
(1) Frijhoff, Willem. Oorlog en geloof. Zutphen in 1623 gezien door de Franse onderofficier Nicolas Goulas.
(2) Zie brief 1655 van Constantijn Huygens aan prins Amalia van Oranje in de editie Worp.
(2) Zie brief 1660 van Constantijn Huygens aan prins Amalia van Oranje in de editie Worp.
(4) Lieuwe van Aitzema, Saken van Staet en Oorlogh, zeventiende boek, p. 453.
(5) Zie: https://www.zeeuwsarchief.nl/content/uploads/Brief-Buat-1663-transcriptie-met-vertaling.pdf
(6) Zie: Van den Berg, H.J.N. De genie bij de vesting Breda en haar belegering in 1637. In: Jaarboek De Oranjeboom 41 (1988)
Dank aan P. Brugman, M.-F. Guignard, D. Sarazin-Charpentier en P. Poma voor informatie over de doopregisters van Mortcerf.